Xây Dựng Chiến Lược Tái Cấu Trúc Lãnh Đạo Cấp Cao

Lãnh đạo chính là tiền đề quan trọng xây dựng nền tảng vững chắc cho sự thành công của một tổ chức. Họ định hình và thúc đẩy các chiến lược, quyết định hướng đi của doanh nghiệp, và tạo ra những ảnh hưởng sâu sắc đến môi trường làm việc và tinh thần của đội ngũ.

Tuy nhiên, không phải lúc nào cánh cửa thành công cũng mở trước mắt lãnh đạo.Trong một số trường hợp, sự thay đổi lãnh đạo cấp cao là cần thiết để thích ứng với những thay đổi trong môi trường kinh doanh và đảm bảo sự phát triển bền vững cho tổ chức.

Trong bài viết này, hãy cùng GEM Global tìm hiểu về sự ảnh hưởng của lãnh đạo cấp cao và cách xây dựng một đội ngũ lãnh đạo xuất sắc, thích nghi và định hướng cho sự tăng trưởng vượt bậc của tổ chức.

Tóm tắt nội dung

• Thay đổi lãnh đạo cấp cao
• Chiến lược quản trị của các Giám đốc điều hành mới

Thay đổi lãnh đạo cấp cao

Từ đầu năm 2023, thị trường doanh nghiệp đã chứng kiến những biến động không nhỏ trong cấp cao lãnh đạo của nhiều tập đoàn và ngân hàng. Đối diện với những thách thức của thị trường, các doanh nghiệp đồng loạt triển khai những kế hoạch kinh doanh tháo gỡ khó khăn và đạt được mục tiêu tăng trưởng.

Trong tập trung tìm kiếm những nhà lãnh đạo xuất sắc, Tập đoàn Xây dựng Hòa Bình (HBC) đã gây chú ý với việc bổ nhiệm ông Lê Văn Nam vào vị trí Tổng Giám đốc từ ngày 1/6/2023. Trước đó, ông Lê Văn Nam đã có những thành tựu nổi bật trong sự nghiệp, từ việc giám sát và chỉ huy phó tại HBC từ năm 2004-2010 cho đến việc quản lý thành công những dự án tiêu biểu như Vincom Tower, Sunrise Tower, Era Town… không chỉ trong nước mà còn tại Malaysia.

Công ty CP Nhà Hòa Bình còn thực hiện bước đi quan trọng trong việc thay đổi cấp lãnh đạo tại khi bổ nhiệm ông Lê Văn Nam làm người đại diện phần vốn góp của Tập đoàn tại công ty con này.

Nằm trong bối cảnh kinh doanh bất động sản gặp nhiều khó khăn và lao dốc, Công ty Bất động sản An Gia đã phải đối mặt với những thách thức nghiêm trọng trong năm 2022. Lợi nhuận giảm đáng kể, chỉ còn 19 tỷ đồng, giảm 95,5% so với năm trước. Trong Quý I/2023, công ty này cũng chỉ đạt được lợi nhuận hơn 4,6 tỷ đồng, chỉ bằng 4% so với kế hoạch lợi nhuận năm (100 tỷ đồng). Trong tình hình dòng tiền kinh doanh chính âm 532,5 tỷ đồng, đối diện với con số dương 784,7 tỷ đồng cùng kỳ, Công ty đã quyết định thực hiện chiến lược mới bằng việc thay đổi CEO tổng giám đốc, bà Huỳnh Thị Kim Ánh sẽ thay thế ông Nguyễn Bá Sáng trong vai trò này.

Bên cạnh việc cơ cấu lại nguồn vốn hoạt động và thành công trong việc nâng vốn điều lệ lên hơn 26.220 tỷ đồng để đảm bảo điều kiện tiếp tục hoạt động kinh doanh hàng không, hãng hàng không Bamboo Airways đã đưa ra một bước đi quan trọng khác trong việc thay đổi chiến lược quản trị – kế hoạch kiện toàn bộ máy nhân sự cấp cao.

Theo kế hoạch cụ thể, hãng hàng không Bamboo Airways đang định miễn nhiệm chức vụ thành viên Hội đồng quản trị (HĐQT) đối với các CEO cấp cao và sẽ tiến hành bầu 7 thành viên HĐQT mới cho nhiệm kỳ từ năm 2023 đến năm 2028.

Trước đó, vào tháng 5/2023, HĐQT Bamboo Airways đã thông qua quyết định bổ nhiệm ông Nguyễn Minh Hải làm tổng giám đốc công ty từ ngày 24/5/2023, nhằm thay thế ông Nguyễn Mạnh Quân sau khi ông này đệ đơn từ nhiệm. Những biến động quan trọng này cho thấy sự cam kết của Bamboo Airways trong việc tái cấu trúc lãnh đạo cấp cao, nhằm tối ưu hóa quản trị và định hướng cho sự phát triển của hãng hàng không trong tương lai.

Bamboo Airways cho biết việc chuyển giao vị trí Tổng giám đốc từ ông Nguyễn Mạnh Quân sang ông Nguyễn Minh Hải là một phần trong quá trình tái cấu trúc toàn diện của công ty, đặc biệt tập trung vào lĩnh vực quản trị và điều hành, nhằm mở rộng thị trường và xây dựng phát triển bền vững cho Bamboo Airways. Bên cạnh việc thay đổi Tổng giám đốc, hãng hàng không này còn đang lập kế hoạch tuyển dụng hai cựu lãnh đạo cấp cao từ Japan Airlines vào ban quản trị, nhằm nâng cao sự chuyên nghiệp và kinh nghiệm quản lý của công ty. Tất cả những biện pháp này hứa hẹn mang lại một bước đột phá trong quản trị và phát triển của Bamboo Airways trong thời gian tới.

Trong trung tuần tháng 4/2023, Chủ tịch Bách Hóa Xanh – ông Nguyễn Đức Tài, đã chính thức thông báo về việc giao lại quyền điều hành cho chuỗi bán lẻ này cho ông Phạm Văn Trọng, nhân vật sẽ đảm nhận vị trí CEO của Bách Hóa Xanh. Trước khi quyết định này được đưa ra, ông Tài đã có một khoảng thời gian dài kèm cặp cùng CEO Phạm Văn Trọng trong suốt 15 tháng. Trong thời gian này, ông Trọng đã đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối đội mua hàng và bán hàng, đồng thời làm giám đốc khối vận hành cho chuỗi bán lẻ thực phẩm Bách Hóa Xanh.

Thời gian ông Tài tiếp quản, Bách Hóa Xanh đã trải qua một quá trình “đại phẫu” hoàn chỉnh, đồng thời thực hiện những thay đổi quan trọng trong cách thức bố trí và sắp xếp cửa hàng. Bước đầu, họ đã rà soát và xử lý các hàng tồn kho không hiệu quả, tạo nên sự cải thiện đáng kể trong hoạt động kinh doanh, tiếp theo là tái định vị thương hiệu từ cửa hàng hiện đại thành siêu thị mini, nhằm tối ưu hóa hoạt động kinh doanh và đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của khách hàng.

Nhờ những điều chỉnh này, số lượng cửa hàng của Bách Hóa Xanh đã giảm từ hơn 2.100 xuống còn 1.728. Dự kiến trong năm nay, họ sẽ tạm dừng việc mở rộng quy mô mới để tập trung vào việc củng cố và nâng cao chất lượng hoạt động của các cửa hàng hiện có.

Cũng như nhiều doanh nghiệp khác, Công ty CP Vàng bạc Đá quý Phú Nhuận (PNJ) đã tập trung vào việc thay đổi và luân chuyển nhiều vị trí nhân sự cấp cao vào tháng 2/2023. Điều này phản ánh một xu hướng chung trong doanh nghiệp khi họ đang cố gắng điều chỉnh và phù hợp với tình hình và năng lực quản trị mới.

Chiến lược quản trị của các Giám đốc điều hành mới

Ngay khi ông Lê Văn Nam nhậm chức Tổng giám đốc Hòa Bình, ông đã đưa ra kế hoạch tổng cục tái cấu trúc tập đoàn. Ông Nam tuyên bố rằng kế hoạch tái cấu trúc toàn diện đang triển khai sẽ giúp Hòa Bình vượt qua khó khăn, đạt sự ổn định và trở lại vị thế hàng đầu trong ngành xây dựng Việt Nam.

Để thực hiện kế hoạch này, Hòa Bình sẽ phát hành cổ phiếu riêng lẻ cho các nhà cung cấp và nhà thầu phụ để tăng vốn điều lệ và giảm áp lực trả nợ. Điều này cũng giúp biến các nhà thầu phụ và nhà cung cấp trở thành cổ đông chiến lược của tập đoàn. Ngoài ra, Hòa Bình sẽ tập trung vào việc thu hồi công nợ, tái cấu trúc các khoản vay với ngân hàng để giãn nợ và đàm phán với các bên liên quan để tái cấp các gói tín dụng mới. Đồng thời, công ty cũng sẽ tiến hành định giá lại tài sản của mình để đảm bảo sự minh bạch và hiệu quả trong quá trình tái cấu trúc.

Tại đại hội cổ đông gần đây, Hòa Bình đã thông qua nghị quyết bán toàn bộ 100% vốn tại Công ty TNHH Máy Xây dựng Matec – một công ty con quản lý khai thác toàn bộ thiết bị máy móc của tập đoàn, và cũng chuyển giao một phần thiết bị đã khấu hao cho nhà đầu tư Ashita Group với giá trị lên đến 1.100 tỷ đồng.

Ông Lê Văn Nam cũng cho biết, việc tái cấu trúc hệ thống quản lý và tăng cường quản trị rủi ro cũng được tiến hành đồng thời và song song với công tác tài chính. Công ty đang tiến hành rà soát và đánh giá lại hệ thống quản lý, loại bỏ những khâu trung gian không cần thiết để tối ưu hóa bộ máy quản lý và nâng cao năng suất lao động. Đồng thời, Hòa Bình đặc biệt tập trung vào công tác quản trị rủi ro để đảm bảo sự phát triển bền vững cho tập đoàn.

Hiện tại, Hòa Bình đang tiến hành đánh giá lại giá trị của nhiều bất động sản bao gồm nhà xưởng và văn phòng tại TP.HCM mà công ty đã mua từ nhiều năm trước, theo tiêu chuẩn kế toán quốc tế. Hy vọng rằng việc này sẽ giúp tăng thêm vốn chủ sở hữu cho công ty.

Để đạt hiệu quả trong tình hình này, chiến lược quản trị của Hòa Bình sẽ tập trung giữ lại các công ty hoạt động kinh doanh hiệu quả nhất. Đồng thời, công ty sẽ tiếp tục đầu tư vào các công ty có tiềm năng phát triển và đưa chúng tiến tới mục tiêu niêm yết cổ phiếu trên thị trường chứng khoán (IPO), nhằm mời gọi nhiều nhà đầu tư tham gia sở hữu cổ phần. Cùng với đó, Hòa Bình sẽ tập trung chuyển bộ phận tài chính của các công ty thành viên về ban tài chính của tập đoàn, để quản lý tập trung và tăng cường quản trị rủi ro.

Với các nhà đầu tư và đối tác của Hòa Bình, họ đặt niềm tin vào khả năng của các CEO mới trong việc xây dựng chiến lược kinh doanh hợp lý và phù hợp, nhằm đạt được những cải thiện rõ rệt trong quản trị của công ty cũng như trong việc thực hiện các dự án phát triển kinh doanh một cách hiệu quả.

Cùng với chiến lược quản trị thay đổi lãnh đạo, một “bí quyết” khác đã giúp HBC khôi phục niềm tin của khách hàng, nhân sự và các cổ đông, đó là sự thành tâm nhận lỗi và tạo động lực để mọi người tin tưởng lại vào người chèo lái con thuyền Hòa Bình – Chủ tịch Lê Viết Hải. Ông đã không ngần ngại chấp nhận trách nhiệm khi chưa thực hiện đúng nghĩa vụ đưa Hòa Bình phát triển như kỳ vọng, theo đúng tầm nhìn chiến lược đã xác định. Ông thừa nhận rằng, công ty chưa xứng đáng với niềm tin và mong muốn của cổ đông, cũng như đã để xảy ra một số sự việc rất đáng tiếc ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín của ban lãnh đạo và thương hiệu Hòa Bình.

Chính những lời trần tình đầy trách nhiệm từ trái tim của ông đã dẫn đến quyết định đưa Hòa Bình tiến hành một cuộc tái cấu trúc toàn diện, với lòng kiên định đưa công ty vượt qua mọi thử thách và khôi phục lại vị thế vốn có. “Sau cơn mưa trời lại sáng,” sự cam kết này đã tạo thêm lòng tin tưởng đồng lòng, giúp Hòa Bình hàn gắn và trở lại một cách yên bình sau những biến động. Nhờ đó, công ty đã tập trung mạnh mẽ vào việc thực thi chiến lược quản trị mới, cải tổ tập đoàn và triển khai các kế hoạch kỳ vọng, nhằm giúp Hòa Bình vượt qua khó khăn.

Minh chứng cho thành công của quá trình tái cấu trúc của Hòa Bình được thể hiện vào ngày 23/6/2023, khi 89 nhà cung cấp và nhà thầu phụ đã đồng ý cấn trừ nợ bằng cổ phiếu trị giá 650 tỷ đồng. Đồng thời, việc định giá lại tài sản cẩn thận đã giúp công ty phát hành cổ phiếu thành công cho cổ đông chiến lược, cũng như hoàn nhập thành công nợ ngắn hạn khó đòi lũy kế lên tới 2.059 tỷ đồng. Điều này chứng tỏ sự thành công và hiệu quả của chiến lược tái cấu trúc của Hòa Bình trong việc tái khởi đầu và tạo đà phát triển bền vững trong tương lai.

Nhờ cách quản trị mới và sự thay đổi CEO, Hòa Bình đã ghi nhận nhiều tín hiệu tích cực, vượt qua mục tiêu doanh thu 2023 được đề ra từ đầu năm là 12.500 tỷ đồng và lợi nhuận 125 tỷ đồng với mức đồng thuận cao từ các bên liên quan.

Trong năm 2023, Công ty Bất động sản An Gia đối mặt với nhiều thử thách, tuy vậy, việc thay đổi CEO đã giúp công ty thực hiện chiến lược cắt lỗ, điều chỉnh các phương thức quản trị không phù hợp và khả thi, và đồng thời tìm kiếm nhiều cơ hội để mở rộng quỹ đất trong thời kỳ khó khăn, nhận thấy rằng đây là thời điểm có giá trị để đầu tư vào các quỹ đất với giá hợp lý.

Với việc thực hiện cuộc “đại tu” diện rộng và sự thấu hiểu sâu sắc về tình hình, ban lãnh đạo và nhà đầu tư mới của hãng hàng không Bamboo Airways đã đồng lòng hỗ trợ trong việc tháo gỡ khó khăn. Hiện tại, hãng đang áp dụng chiến lược vượt qua khó khăn, đặt mục tiêu chuyển mình và bước vào một giai đoạn mới, tập trung mạnh mẽ phát triển chiều sâu và quyết tâm vươn lên để trở thành một thương hiệu hàng không hàng đầu tại châu Á.

Nhờ việc thực hiện chiến lược thay đổi nhân sự cấp cao, Bamboo Airways đã nhận được những quả ngọt đầu tiên khi các nhà đầu tư đồng thuận rót thêm gần 8.000 tỷ đồng để tăng vốn điều lệ, tái cơ cấu nguồn vốn và chuyển đổi nợ thành vốn chủ sở hữu, từ đó cân bằng các khoản lỗ và đưa vốn điều lệ của hãng trở lại con số dương, đảm bảo hoạt động kinh doanh của hãng được duy trì.

Nhờ việc thực hiện chiến lược thay đổi nhân sự cấp cao, Bamboo Airways đã nhận được những quả ngọt đầu tiên khi các nhà đầu tư đồng thuận rót thêm gần 8.000 tỷ đồng để tăng vốn điều lệ, tái cơ cấu nguồn vốn và chuyển đổi nợ thành vốn chủ sở hữu, từ đó cân bằng các khoản lỗ và đưa vốn điều lệ của hãng trở lại con số dương, đảm bảo hoạt động kinh doanh của hãng được duy trì.

Thông tin tiết lộ cũng cho biết, nếu Bamboo Airways thành công trong việc nâng vốn điều lệ lên 30.000 tỷ đồng, hãng sẽ có nguồn vốn đủ mạnh để thực hiện các kế hoạch phát triển đội bay, mở rộng mạng lưới đường bay, đặc biệt là với thị trường quốc tế và tăng cường hiệu quả hoạt động kinh doanh chủ lực của hãng là vận chuyển hàng không. Điều này đồng nghĩa với việc Bamboo Airways đạt được tiến bộ đáng kể trong cuộc hành trình trở thành một trong những hãng hàng không hàng đầu khu vực và toàn cầu.

Bên cạnh đó, Bamboo Airways cũng tập trung tối ưu hóa chi phí bằng cách xây dựng một hệ sinh thái toàn diện bổ trợ cho hoạt động kinh doanh cốt lõi. Điển hình là việc thành lập các công ty dịch vụ hàng không như công ty xăng dầu hàng không, công ty dịch vụ mặt đất hàng không và công ty suất ăn hàng không, các công ty này đã được triển khai từ khi nhà đầu tư mới gia nhập và hỗ trợ nguồn lực. Bằng cách làm như vậy, Bamboo Airways hướng đến việc nâng cao chất lượng dịch vụ, đồng thời thúc đẩy quá trình chuyển đổi số để hỗ trợ hiệu quả các hoạt động quản lý, khai thác và chăm sóc khách hàng. Mục tiêu là cải thiện trải nghiệm của hành khách và tối ưu hoá hiệu quả hoạt động kinh doanh trên nhiều khía cạnh.

Tiếp nối chiến lược quản trị của người tiền nhiệm, CEO Phạm Văn Trọng của Bách Hóa Xanh đã đề ra mục tiêu tập trung phát triển ngành hàng thực phẩm tươi, xây dựng nền tảng vận hành và chuỗi cung ứng đặc biệt, nhằm đưa Bách Hóa Xanh trở thành trang thương mại điện tử hàng đầu trong lĩnh vực tiêu dùng. Ông cũng cam kết hoàn thành các chỉ tiêu tài chính, trong đó có việc ghi nhận lợi nhuận vào quý IV.

Các lãnh đạo của Thế Giới Di Động đặt kỳ vọng vào sự dẫn dắt của CEO mới, và hy vọng rằng trong năm nay, dù còn đối mặt với nhiều khó khăn, chuỗi Bách Hóa Xanh sẽ đóng góp 20-25% vào mục tiêu doanh số 135.000-150.000 tỷ đồng của tập đoàn.

Năm 2022, mặc dù thị trường gặp nhiều khó khăn và sức mua giảm, song Công ty Vàng bạc Đá quý Phú Nhuận (PNJ) vẫn vượt qua cơn gió ngược và ghi nhận thành công đáng kể. Doanh thu của công ty đã đạt 33,876 tỷ đồng, tăng hơn 3 lần so với năm trước, còn lợi nhuận sau thuế đạt 1,811 tỷ đồng, tăng gấp hơn 2,5 lần so với con số năm 2017. PNJ đã khẳng định vị thế của mình là nhà bán lẻ chuyên nghiệp, sở hữu nền tảng công nghệ hiện đại và hệ thống tăng tốc mở mới đã đạt hơn 400 cửa hàng trên toàn quốc.

Trong buổi chia sẻ tại đại hội cổ đông gần đây, bà Cao Thị Ngọc Dung – Chủ tịch HĐQT của PNJ đã nhấn mạnh rằng bức tranh kinh tế vĩ mô thế giới trong năm 2023 dự kiến vẫn đối diện nhiều khó khăn và thách thức, đặc biệt khi lạm phát toàn cầu vẫn ở mức cao. Tuy nhiên, PNJ đã đề ra một chiến lược mới sau các thay đổi và luân chuyển lãnh đạo cấp cao, nhằm phát triển các năng lực chiến lược và cập nhật chiến lược phát triển tập đoàn giai đoạn 2023-2027, hướng đến tầm nhìn đến năm 2030.

PNJ đồng thời sẽ tích hợp các hoạt động xã hội và các sáng kiến phát triển bền vững (ESG) vào chiến lược dài hạn của công ty, nhằm thúc đẩy mạnh mẽ các mảng kinh doanh hiện tại một cách bền vững. Ngoài ra, PNJ sẽ tập trung vào việc nghiên cứu và phát triển các mảng mới một cách kịp thời, gia tăng giá trị tài sản của các quan hệ khách hàng, và chọn lọc các đối tác và hợp tác kinh doanh mang tính bền vững.

Hơn nữa, công ty đã triển khai chiến lược quản trị theo tiêu chuẩn ESG thông qua việc thực hiện những sáng kiến đổi mới. Những sáng kiến này không chỉ đảm bảo sự phát triển bền vững mà còn hỗ trợ hiệu quả sản xuất kinh doanh từ cấp đơn vị. Nhờ việc tối đa hóa việc tiết kiệm nhiên liệu và tối ưu hóa quy trình, công ty đã đạt được mục tiêu tiết kiệm tài nguyên và giảm tác động đến môi trường. Đồng thời, cải thiện trải nghiệm của khách hàng và tuần hoàn tái sử dụng nước tại nhà máy cũng là những bước quan trọng trong việc xây dựng môi trường bền vững và hài hòa với tự nhiên.

Theo ông Lê Phụng Hào – Chủ tịch của Global AAA Consulting, việc các doanh nghiệp (DN) áp dụng chiến lược “thay máu” lãnh đạo cấp cao là hoàn toàn cần thiết khi chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp thay đổi. Một cuộc “thay máu” mạnh mẽ và quyết liệt, với sự chuẩn bị thấu đáo và kỹ càng từ Hội đồng quản trị (HĐQT), sẽ tạo cơ sở vững chắc để mang đến luồng gió mới, phù hợp hơn với tình hình mới.

Thực tế, quá trình tái cấu trúc công ty thường đòi hỏi loại bỏ một số phòng ban hoặc bộ phận, và việc này có thể tạo ra tâm lý lo lắng cho các nhân viên quen biết với CEO cũ. Điều này làm cho việc tái cấu trúc trở nên khó khăn hơn. Một số doanh nghiệp có chiến lược mở rộng kinh doanh và đưa ra sản phẩm mới, nhưng CEO cũ không có đủ thế mạnh và năng lực để đáp ứng. Trước đây, nhiều doanh nghiệp đã thuê CEO cấp cao với mức lương cao nhằm phục vụ cho nhu cầu phát triển, nhưng trong bối cảnh kinh tế khó khăn, việc thay đổi CEO cũng là một cách tối ưu hóa chi phí.

Dù có lo ngại rằng việc ra đi của CEO cũ có thể tạo ra sự xáo trộn tâm lý cho những người ở lại, nhưng chuyên gia này cũng khẳng định rằng, nếu người điều hành mới có đủ năng lực và khả năng để dẫn dắt doanh nghiệp vượt qua khó khăn, thì nỗi lo đó sẽ không còn tồn tại. Thực tế, trong những năm gần đây, khó khăn của nền kinh tế đã khiến nhiều CEO không còn đủ sức chèo chống con thuyền kinh doanh cho doanh nghiệp, thậm chí gây chậm trễ cho nhiều dự án. Việc thay đổi chiến lược lãnh đạo mới, gánh vác sứ mệnh lớn hơn có thể giúp doanh nghiệp từng bước giải quyết các thách thức này.

Nguồn: Doanh nhân Sài Gòn, GEM Global tổng hợp.